Bir Orta Afrika halkı olan Boshongo kabilesinin yaratılış miti. Boshongolar, Tanrı’ya “Bumba” derler.

***

Başlangıçta, karanlıklar içinde, sudan başka hiçbir şey yoktu. Ve Bumba yalnızdı.

Bir gün Bumba, karnında çok şiddetli bir acı hissetti. Öğürdü, zorlandı, kasıldı ve sonra Güneş’i kustu. Böylece her yeri ışık kapladı. Güneş’in ışınları suyu kurutmaya başladı, ta ki Dünya’nın kara uçları görünene kadar. Siyah kumsallar ve kayalıklar görülebiliyordu. Fakat yaşayan hiçbir şey yoktu.

Bumba, Ay’ı ve yıldızları kustu, şimdi gecenin de kendi ışığı vardı.

Fakat Bumba’nın hâlâ karnı ağrıyordu. Bir kere daha öğürdü ve ortaya dokuz tane canlı çıktı: Koy Bumba isimli bir leopar, sorguçlu kartal Pongo Bumba, timsah Ganda Bumba, ve Yo isimli küçük bir balık, sonra, yaşlı kaplumbağa Kono Bumba; ve leopar kadar hızlı hareket eden, ölümcül, güzel Şimşek Tsetse; sonra beyaz balıkçıl Nyanyi Bumba, ayrıca bir böcek, ve Budi isminde bir keçi.

Bunların hepsinden sonra insanlar geldi. Bir sürü insan vardı, fakat sadece bir tanesi Bumba gibi beyazdı. Onun adı Yoko Lima idi.

Ortaya çıkan yaratıklar diğer yaratıkları doğurmaya başladı. Balıkçıl bütün kuşları yarattı, çaylak hariç. Timsah ise yılan ve iguanayı yarattı. Keçi, bütün boynuzlu yaratıkları oluşturdu. Küçük balık Yo, tüm denizler ve sulardaki balıkları yarattı. Böcekten diğer böcekler çıktı. Yılanlar kıvrılarak çekirgeleri ortaya çıkardılar ve iguana boynuzu olmayan tüm hayvanları çıkardı.

Sonra, Bumba’nın üç oğlu dünyanın geri kalanını bitireceklerini söylediler. İlk oğlu Nyonye Ngana beyaz karıncaları yarattı fakat görevini bitirebilecek kadar güçlü değildi, bu yüzden öldü. Yine de karıncalar hayattan ve varolmaktan mutlu olarak toprağın derinliklerine indiler, çorak toprakları kapladılar ve yaratıcılarını onurlandırdılar.

İkinci oğul, Chonganda, muhteşem ağaçların, otların, çiçeklerin, bitkilerin fışkırdığı yeşil bir alan yarattı. Üçüncü oğul, Chedi Bumba, farklı bir şeyler yapmak istedi, fakat tüm çabalarına rağmen Kite isimli bir kuştan başka şey yaratamadı.

Bütün bu yaratıklar içinde sadece Şimşek Tsetse sorun çıkarıyordu. Başa o kadar çok bela olmaya başladı ki sonunda Bumba onu gökyüzüne kovaladı. İnsanlar ateşi bilmiyorlardı, Bumba onlara ağaçlardan nasıl ateş çıkarılacağını öğretti. Onlara, “her ağacın içinde ateş bulunur” dedi ve sonra ağacı delip ateşi nasıl özgürlüğe kavuşturacaklarını anlattı. Bugün bile, bazen Şimşek Tsetse yeryüzüne sıçrar ve etrafa zarar verir.

Sonunda, bütün yaratma işleri bittiğinde, Bumba barış içindeki köylere yürüdü ve insanlara dedi ki: “Bu mucizelere sahip çıkın. Onlar size aittir.”

Böylece Bumba, yaratıcımız ve ilk atamız, her gün görüp kullandığımız tüm mucizeleri yarattı ve insanlarla diğer yaratıklar arasındaki barışı sağladı.

***

Kaynak:

Maria Leach, Başlangıç, dünyanın her yerinden yaratılış mitleri, Boshongo kabilesi bölümü (The Beginning, New York, 1956, pp.145-6; translated and adapted from E. Torday and J. A Joyce, Les Boshongo, pp.2)

Tercüme: Levent Ertürk