"Özgürlük, akıldışı tutkuların sesine karşı aklın, sağlığın, huzurun,vicdanın sesini dinleme ve izleme yeteneğinden başka bir şey değildir." Erich Fromm

Küçük bir evde yaşıyorum. Alanım sınırlı olduğu için evin dışındaki ortak kullanım alanlarından biraz olsun faydalanmak istemiştim. Dış kapının önüne küçük bir ayakkabılık koyarak, hem düzen sağlamayı, hem de evin içinde biraz daha yer açmayı düşünmüştüm. Ancak geçen yıl, evin bağlı olduğu kurumdan gelen bir mektup her şeyi değiştirdi. Mektupta, kapı önlerine konan eşyaların kaldırılması gerektiği, aksi takdirde ceza uygulanacağı ve eşyaların kaldırılma ücretinin kiracıdan tahsil edileceği yazıyordu.

Bu uyarı yalnızca bana özel değildi; sokaktaki tüm kiracılara gönderilmişti. O zaman fark ettim ki yalnız değilmişim. Benim gibi diğer kiracılar da alanlarını genişletme çabasına girmişler meğer. Merdiven boşluklarında ayakkabılıklar, çöp kutuları, çamaşır kurutma telleri, saksılar ve şemsiyelikler birbiriyle yarışıyordu. Kurallara ve sınır ihlaline duyarlı bir insan olarak, benden istenileni yaptım ve ayakkabılığımı kapının önünden kaldırdım.

Ancak, altı ay önce karşı daireye yeni bir komşu taşındı. Evin küçük olduğunu söyleyerek kendine, daha fazla alan açmaya girişti. Önce, benimkinin neredeyse iki katı büyüklüğünde bir ayakkabılık koydu kapının önüne. Sonra ayakkabıları, benim kapımın önüne kadar, dağınık bir şekilde dizmeye başladı. Bunu fark ettiğimde, ben de minik ayakkabılığımı yeniden kapı önüne çıkardım ve komşunun ayakkabılarını "nazikçe" kendi kapısına doğru ittim.

Bu küçük "itmeler" aylardır sürüyor. Her gün bir düzen kurma çabası, bir paylaşım mücadelesi yaşanıyor. Arada sırada komşum, “off, yayılmışım,” diyor ve ben de  muzip bir şekilde gülümseyerek karşılık veriyorum. Ancak bu farkındalık anları, onun tavırlarını pek de değiştirmiyor.

Bununla da kalmadı. Pencerenin kenarına çiçekler yerleştirdiğinde, ben de iki saksıyı yanına ekledim. Çamaşırlarını merdiven boşluğuna asmaya başladığında, ben de bir alt basamağa birkaç parça çamaşır yerleştirdim. Evcil hayvanları da var; bir kedi ve bir köpek. Bu konuda ona rakip olamıyorum. Ama bazen, arkadaşımın Kangal cinsi köpeğini birkaç günlüğüne ödünç almayı düşünüyorum. Böylece merdivenlerin nasıl kirlendiğini ve onları daha sık temizlemesi gerektiğini, belki fark eder diye umut ediyorum. Çünkü sözlü olarak ifade etmeye çalışsam da, sesim ona pek ulaşmıyor.

Özgürlük, insanın en temel ihtiyaçlarından biridir. Kendi seçimlerimizi yapabilmek, düşüncelerimizi açıkça ifade edebilmek ve hayatımızı dilediğimiz gibi şekillendirebilmek, varoluşumuzun anlamını oluşturan temel öğelerindendir.  Ancak özgürlük yalnızca bireysel bir kavram değil, toplumsal düzenin de temel taşıdır.

Özgürlük, sınırları olmayan bir serbestlik anlamına gelmez. Bir bireyin özgürlüğü, bir başkasının özgürlüğünü kısıtlamadığı sürece değerlidir. Kendi alanımızı genişletmeye çalışırken, başkalarının alanını daraltıyorsak, özgürlüğümüz artık bireysel bir hak olmaktan çıkar ve bir ihlale dönüşür.

Bu yüzden özgürlük, beraberinde sorumluluğu da getirir. Kendi seçimlerimizin sonuçlarına katlanmak, özgürlüğümüzü bilinçli, etik ve insani değerlere uygun bir şekilde kullanmak zorundayız. Eğer ortak bir yaşam alanını paylaşıyorsak, başkalarının sınırlarını da göz önünde bulundurmalıyız.

Tüm ilişki boyutlarında dengeyi korumak önemlidir. Birimizin sınırı, diğerinin özgürlüğünün başladığı yerdir. Eğer bu dengeyi gözetmezsek, çatışmalar kaçınılmaz olur. Benim ve komşumun arasındaki sessiz mücadele de tam olarak bu yüzden devam ediyor. Hepimiz özgür olmak istiyoruz, ancak unutmamalıyız ki özgürlüğümüz, başkalarının haklarını ihlal etmediği sürece anlamlıdır.

"Özgürlük, başkalarının özgürlüğünü kısıtlamadan yaşama sanatıdır."

Gerçek özgürlük, yalnızca kendi alanımızı genişletmek değil, başkalarının alanlarına da saygı göstermektir.

Özgürlük istediğini yapmak değil, istemediğini yapmamaktır.

"Nehir kendi iradesiyle özgürce akar, ama akışı nehir yatağı içindedir. eğer bu sınırlar olmasaydı özgürlüğü boşa giderdi."

Özgürlük sorumluluktur!

Canan Kayışlı 04/02/2025